بررسی نظرهای زبانی در المعجم شمس قیس

آراء لغوی شمس قیس رازی

نخستین سطح از تمامی آثار مکتوب که بی‌توجه به آن، فهم دقیق و درست متن ناممکن می‌نماید، لایه زبانی است؛ از این لحاظ، تمامی نویسندگان در حوزه‌های گوناگون علمی، جسته گریخته و بصورت پراکنده به مباحث و مقوله‌های زبانی نیز پرداخته‌اند و در باب مسائل خاص املایی، ساختاری و معنایی اظهار نظر نموده‌اند؛ بخصوص در مواردی که موضوع اثر با جهات فنّی و بلاغی نیز ارتباط دارد، این نکته بیشتر به چشم می‌آید. یکی از م...

آراء لغوی شمس قیس رازی

نخستین سطح از تمامی آثار مکتوب که بی توجه به آن، فهم دقیق و درست متن ناممکن می نماید، لایه زبانی است؛ از این لحاظ، تمامی نویسندگان در حوزه های گوناگون علمی، جسته گریخته و بصورت پراکنده به مباحث و مقوله های زبانی نیز پرداخته اند و در باب مسائل خاص املایی، ساختاری و معنایی اظهار نظر نموده اند؛ بخصوص در مواردی که موضوع اثر با جهات فنّی و بلاغی نیز ارتباط دارد، این نکته بیشتر به چشم می آید. یکی از م...

تکرار مقوله‌های زبانی (در غزلیّات شمس)

کنش زبانی دو وجه دارد: یکی وجه معمول و عاری از نمودهای هنری و دیگری وجه هنری که با داشتن نقش غیراجرایی اشکال و گونه‌های مختلفی پیدا می‌کند. در زبان هنری شگردهای فراوانی به کار گرفته می‌شود. یکی از این شیوه‌ها، تکرار آواها و واژگان و جمله‌هاست. نوع نخست در واژگان و نوع دوم در سطح جمله و نوع سوم در سطحی وسیه‌تر و کلّی‌تر کلی به نام زنجیرة گفتار ، تکرار آوایی و واژگان، رایج‌ترین مکرّر‌ها به شمار می‌...

تکرار مقوله های زبانی (در غزلیّات شمس)

کنش زبانی دو وجه دارد: یکی وجه معمول و عاری از نمودهای هنری و دیگری وجه هنری که با داشتن نقش غیراجرایی اشکال و گونه های مختلفی پیدا می کند. در زبان هنری شگردهای فراوانی به کار گرفته می شود. یکی از این شیوه ها، تکرار آواها و واژگان و جمله هاست. نوع نخست در واژگان و نوع دوم در سطح جمله و نوع سوم در سطحی وسیه تر و کلّی تر کلی به نام زنجیره گفتار ، تکرار آوایی و واژگان، رایج ترین مکرّر ها به شمار می ...

فهلویات المعجم

شمس قیس رازی و واکاوی نظرات او دربارة وزن و قافیه و هماهنگی اجزای شعر

شمس قیس رازی با اثر گرانقدر خویش، المعجم فی معاییر اشعار العجم، از بزرگ‌ترین منتقدان و ادبای ایرانی بعد از حمله خانمان­سوز مغول است. او در این اثر دیدگاه‌های انتقادی خود را در زمینة وزن، قافیه، الفاظ و واژگان در شعر و تناسب و هماهنگی ارکان شعر بیان کرده است. در این مقاله، دیدگاه‌های او را دربارۀ این عناصر زیبایی‌شناسانه شعر، آورده و دربارۀ اهمیّت هر کدام از این عناصر از دیدگاه او در شعر بحث شده ...